Điều này không có nghĩa là sử gia đã bịa ra những thông tin lịch sử giống như thi sĩ hay người kể chuyện.Giả sử, bạn bị bỏ lại trên một hoang đảo ít nhất là trong một thời gian dài và được phép mang theo mười cuốn sách.Nếu bạn đến với lịch sử chỉ để khám phá những gì thật sự đã xảy ra, bạn sẽ không học được điều cốt lõi mà Thucydides hay bất cứ sử gia chân chính nào muốn chỉ bảo cho bạn.Chúng tôi xin tóm tắt lại hai gợi ý về cách đọc sách lịch sử như sau.Các khám phá có trợ giúp (hướng dẫn) là nghệ thuật đọc và học từ ngôn từ.Nhưng cũng đúng khi khẳng định rằng quy tắc càng chung chung thì chúng càng khác xa với những tình huống phức tạp của thực tế, trong khi bạn vẫn phải tuân theo các quy tắc đó.Không phải lúc nào bạn cũng tự mình tìm ra sự thống nhất trong nội dung một cuốn sách.Một là, có sự chênh lệch ban đầu trong mức độ hiểu.Do đó, điều quan trọng nhất cần đặt biệt chú ý khi đọc bất cứ bản tường thuận sự kiện thời sự nào là: Ai viết bản tường thuật đó? Để hiểu được tâm trí phóng viên thuộc loại bộ lọc nào, chúng ta phải đặt ra một loạt câu hỏi như sau:Những cuốn dạng này đôi lúc cũng rất hay, vì tác giả của nó có thuận lợi mà các tác giả khác không có được là được phép tiếp cận với mọi tài liệu thích hợp.

Xem thêm Thu gọn